Klejnoty koronne czeskich królów.
Praga to piękne królewskie miasto, które możesz odwiedzić o każdej porze roku. Zawsze zapewnia wiele atrakcji i niezapomnianych przeżyć. Zwiedzanie miasta i jego znakomitych zabytków architektury może stać się jeszcze bardziej atrakcyjne, kiedy trafimy z terminem naszej wizyty na jakieś wyjątkowe wydarzenie. Dlatego warto wiedzieć, że w styczniu 2023 roku będzie właśnie taki moment.
W katedrze św. Wita między 17. a 21. stycznia 2023 będą wystawione na widok publiczny czeskie klejnoty koronne.
Korona św. Wacława, berło i jabłko królewskie to właśnie czeskie klejnoty koronne – ceremonialne insygnia używane od wieków podczas koronacji królów czeskich. Na co dzień te klejnoty zamknięte są na siedem spustów, dlatego zapisz tę datę i jeśli chcesz zobaczyć oryginalną, zjawiskową koronę, wykonaną w XIV wieku na koronację wyjątkowego czeskiego króla Karola IV, przyjedź do Pragi.
Symbol państwa i władzy na zamku królewskim w Pradze
Odwiedzasz Pragę, planujesz zwiedzanie zamku królewskiego na Hradczanach. To miejsce jest największą turystyczną atrakcją Pragi ale w styczniu dodatkowo będzie niezwykła okazja aby zobaczyć oryginalne czeskie insygnia władzy królewskiej. Klejnoty koronne są jednym z najważniejszych symboli czeskiej państwowości. Na co dzień są niedostępne. Przechowywane w Komnacie Koronnej katedry św. Wita na Zamku Praskim zamknięte na siedem spustów.
Siedem kluczy do skarbca
Jedyne wejście do tego specyficznego skarbca prowadzi przez kaplicę św. Wacława i dalej przez niepozorne acz piękne drzwi w południowo-zachodnim narożniku kaplicy. Nie tak łatwo je otworzyć, mają bowiem aż siedem zamków, każdy jest inny i ma swój oryginalny klucz. Każdy z kluczy znajduje się w innych rękach. Musi więc spotkać się siedmiu posiadaczy kluczy by otworzyć te drzwi i zbliżyć się do klejnotów koronnych.
Każdy z nich swoim kluczem otwiera jeden z 7 zamków. Tych siedem ważnych osób to dziś; prezydent Republiki Czeskiej, premier, arcybiskup Pragi, przewodniczący Sejmu, przewodniczący Senatu, dziekan Kapituły Metropolitalnej św.Vita, burmistrz Pragi.
Tegoroczna wyjątkowa prezentacja klejnotów koronnych upamiętnia 30-lecie powstania Republiki Czeskiej.
Najważniejsza jest korona św. Wacława
Klejnoty koronne to unikalny symbol czeskiego państwa o nieocenionej wartości, dlatego budzą niezmierne zainteresowanie.
W tym zestawie koronacyjnym dominującą pozycję zajmuje korona i ona jest najcenniejsza.
Korona św. Wacława to dwu i pół kilogramowy klejnot wykonany w XIV wieku z najczystszego 22 karatowego złota, zdobiona drogocennymi kamieniami i perłami. Do jej wykonania wykorzystano również klejnoty z poprzedniej korony czeskich królów z dynastii Przemyślidów.
Karol IV zlecił wykonanie tej wyjątkowej korony na swoją koronację, która odbywała się w 1347 roku.
Kiedy niezwykła korona była gotowa została poświęcona pierwszemu patronowi ziemi czeskiej – świętemu Wacławowi, dlatego nazywana jest koroną św.Wacława – „Svatováclavská koruna”.
Karol IV pozostawił ją jako koronę państwową, która miała być zawsze używana podczas koronacji kolejnych czeskich królów, jego następców na czeskim tronie.
Już rok przed koronacją papież Klemens VI bullą z 1346 roku zapewnił koronie specjalną ochronę.
Pod karą gniewu Bożego i ekskomuniki zakazana było niedozwolona manipulacja jak np. nieuprawnione włożenie korony, kradzież czy zatrzymanie. Korona mogła być używana tylko podczas koronacji. Król na koronację musiał koronę wypożyczyć od kapituły praskiej. Było to dla monarchy bardzo kosztowne, za wypożyczenie kapitule musiał zapłacić 300 kop groszy.
Co ciekawe, do końca życia Karola (1378) korona była modyfikowana. Dodawano do niej kolejne rzadkie kamienie szlachetne, jakie udało się władcy zdobyć. Część z kamieni zdobiących koronę dotarła do Pragi aż z Cejlonu.
Jak powstała królewska korona
Korona podczas koronacji Karola IV wyglądała inaczej niż ta, którą będzie można podziwiać w styczniu. Była skromniejsza i dopiero przez kolejnych wiele lat ewoluowała do swojej obecnej formy. Jej kształt nawiązuje do poprzednich koron królów czeskich i francuskich. Ma formę czteroczęściowej opaski, zwieńczonej dużą lilią. Części łączone są u góry dwoma łukami, na których mocowane są ozdoby ze starszych kamieni. Na szczycie korony, gdzie krzyżują się łuki, znajduje się złoty krzyż z szafirową kameą.
Korona ma łącznie 96 klejnotów; 19 szafirów, 44 spinele, 1 rubin, 30 szmaragdów i 20 pereł. Jej rozmiary; 19 cm wysokości razem z krzyżykiem, 19 cm średnicy, obwód korony to 61 cm.
Nie ma najmniejszych wątpliwości, że do naszych czasów dochował się oryginał z XIV w. Pewne jest też, że wszystkie elementy korony są oryginalne, czyli z czasów Karola IV dlatego korona św. Wacława jest bezcennym skarbem.
Integralną częścią czeskich klejnotów koronacyjnych,oprócz korony jest też złote królewskie jabłko i berło. Te przedmioty powstały znacznie później niż korona św. Wacława. Ich powstanie datuje się na pierwszą połowę XVI wieku, najprawdopodobniej na czasy Ferdynanda I, który został koronowany na króla Czech w 1527 r. W przeciwieństwie do korony ani jabłko, ani berło przez długi czas nie były przedmiotem specjalnej uwagi, pomimo tego, że są to bardzo ważne i unikatowe przykłady renesansowego złotnictwa.
Praska katedra św.Wita – miejsce przechowywania klejnotów koronnych.
Z rozkazu Karola IV. nowa korona królewska była na stałe przechowywana w katedrze św. Wita pod ochroną patrona narodu i ziem czeskich – św.Wacława. Jednak pierwszy następca Karola, jego syn Wacław IV. podobno już na początku XV wieku kazał przenieść klejnoty koronne na zamek Karlsztejn, gdzie miały być lepiej chronione w burzliwych czasach sporów o władzę.
Od tamtych czasów miejsce ich przechowywania zmieniało się wielokrotnie, zwykle w czasie niepokojów politycznych, walk o czeski tron czy zagrożenia wojennego. Jakiś czas klejnoty koronne przechowywane były w Ratuszu Staromiejskim w Pradze, w Czeskich Budziejowicach czy Wiedniu, gdzie przebywały niemal do końca XVIII wieku. Niezależnie od tego, gdzie były przechowywane, w Karlsztejnie czy w Wiedniu, zawsze były transportowane do Czech, na Zamek Praski, gdzie odbywały się koronacje królewskie.
Kiedy czeskie klejnoty koronne są wystawiane publicznie
Tradycja wystawiania na widok publiczny klejnotów koronnych sięga czasów I Republiki.
Pierwsze publiczne wystawienie klejnotów odbyło się w 1929 roku z okazji 1000-lecia śmierci św. Wacława. Wystawiono je w sali Władysławowskiej Starego Pałacu Królewskiego, w specjalnie na tę okazję zaprojektowanej gablocie. Autorem projektu gabloty, która wykorzystywana jest do dnia dzisiejszego jest słynny architekt Josef Gočár.
.
Kolejne pokazanie klejnotów miało miejsce po zakończeniu II wojny światowej w 1945 roku, dwukrotnie w latach pięćdziesiątych (1955 i 1958), w przełomowym roku 1968 oraz w okresie normalizacji (1975 i 1978). Za każdym razem dziesiątki tysięcy ludzi przychodziły by je zobaczyć.
W historii niepodległej Republiki Czeskiej liczonej od 1993, klejnoty były wystawiane siedem razy, więc obecna ekspozycja będzie ósma.
Prezydent Zeman i jego infekcja wirusowa
Klejnoty koronne wystawiane były dwukrotnie za kadencji prezydentów Václava Havla i Václava Klausa (raz w każdej kadencji). Podczas prezydentury Miloša Zemana klejnoty wystawiano już trzykrotnie. Niezapomniane było pierwsze wystawienie w 2013 roku, odbywa się zawsze po zaprzysiężeniu nowego prezydenta. Uroczystość przyciągnęła szeroką uwagę, z powodu niestandardowego zachowania prezydenta Zemana. Wydawał się bardzo zmęczony i słaby – zataczał się i omal się nie przewrócił. Według oficjalnego komunikatu kancelarii miał wirusa, media spekulowały o znanej w Polsce „chorobie filipińskiej”.
Podczas tegorocznego wydarzenia klejnoty zostaną wyciągnięte z Komnaty Koronnej 16 stycznia 2023. Eksponowane będą od 17. do 21. stycznia 2023. Zwiedzający będą je mogli zobaczyć w nietradycyjnym miejscu – transepcie katedry św Wita. Ostatni raz były tam wystawiane w 1955 roku.
Dodatkowo 22. stycznia odbędzie się uroczyste nabożeństwo z klejnotami koronnymi umieszczonymi na honorowym miejscu. Będzie można również oglądać czaszkę św. Wacława, która wystawiona zostanie w kaplicy.
Wystawienie klejnotów koronnych zawsze przyciąga dziesiątki tysięcy zainteresowanych, ludzie są gotowi czekać wiele godzin na możliwość zobaczenia korony, berła i jabłka. Zobaczymy jaki będzie przebieg tego niezwykłego wydarzenia w tym roku.
Chcesz zwiedzić Pragę z przewodnikiem? Zapraszam do skorzystania z moich usług.